Vefatının Yıldönümünde Ali Fuat (Paşa) Cebesoy

VEFATININ YILDÖNÜMÜNDE ALİ FUAT (PAŞA) CEBESOY

(Doğumu 1882 İstanbul- Vefatı 10 Ocak 1968 İstanbul)

Askeri başarıları kadar, devlet ve siyaset adamı olan Ali Fuat CEBESOY, anne tarafından dedesi olan Doksanüç Harbi’nin ünlü kumandanlarından Mehmed Ali Paşa’nın torunu, son Osmanlı Mebusan Meclisi ile Büyük Millet Meclisi’nin ilk Nâfia Vekili İsmâil Fâzıl Paşa’nın oğlu, Nazım Hikmet’in büyük dayısıdır. İlk ve orta öğrenimini Erzincan ve Beşiktaş Askerî Rüştiyesinde, lise öğrenimini Saint Joseph Lisesi’nde tamamladıktan sonra 1902’de Harp Okulu’ndan (üsteğmen), 1905’te Mustafa Kemal ile Harp Akademisi’nden (kurmay yüzbaşı) mezun oldu. Balkan Harbi’nde, I. Dünya Savaşı’nda çeşitli cephelerde askeri görevler üstlendi. 20. Kolordu kumandanı olarak Kudüs müdafaasında büyük yararlıklar göstererek 21 Aralık 1917’de mirlivalığa (tümgeneral) terfi ettirildi.

Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasının ardından ülkenin içine düştüğü işgalden kurtulma çareleri aramak için Mustafa Kemal ve arkadaşları ile Milli Mücadele’yi başlattılar. Sivas Kongresinde alınan kararla 9 Eylül 1919’da “Batı Anadolu Umum Kuvay-ı Milliye Komutanı” olarak görevlendirildi. İngilizler’in İzmit’e kadar çekilmelerini sağlayarak Anadolu’da millî iradenin kuvvetle yerleşmesini sağladı. Ali Fuat Paşa, TBMM’nin I. Dönemi için yapılan seçimde Ankara’dan milletvekili seçildi. Ancak Geyve Cephesinde görevde olduğu için Meclis çalışmalarına katılamadı. Geyve İstasyonunu karargâh olarak kullanmış ve Kuvay-ı Milliye güçlerini buradan yönetmiştir. 11 Mayıs 1920’de İstanbul’daki Divan-ı Harp tarafından Mustafa Kemal Paşa, Kara Vasıf, Ahmet Rüstem, Dr. Rıza Nur ve Halide Edip Hanım ile birlikte gıyabında idama mahkûm edildi. 26 Haziran 1920’de Büyük Millet Meclis İcra Vekilleri Heyeti tarafından Yunan ilerleyişini durdurmak amacıyla Batı cephesi Kumandanlığına atandı. 20. Kolordu ile 12. Kolordu emrine verildi. Batı cephesi kumandanlığı sırasında Yunan ilerleyişini durdurmak için giriştiği Gediz taarruzundan istenilen sonuç elde edilemeyince 9 Kasım 1920 tarihinde İcra Vekilleri heyeti tarafından görevden alınarak Moskova büyükelçiliğine tayin edildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin ilk Büyükelçisi olarak Moskova’da görev yaptı. Milli Mücadeledeki büyük hizmetleri nedeni ile 23 Mart 1924 tarihinde TBMM Genel Kurulunda yapılan törenle kendisine “Kırmızı- Yeşil Şeritli İstiklal Madalyası” verilmiştir.

Cumhuriyetin ilanından sonra ordudaki görevinden ayrılan ve siyasete atılan Ali Fuat Paşa ilçemiz için büyük öneme sahiptir. 10 Ocak 1968 yılında İstanbul’da vefatının ardından, vasiyeti üzerine 1948 yılında kendi ismi verilen Ali Fuat Paşa beldemize defnedilmiştir.

29 Eylül 1948 tarihli İçişleri Bakanlığının İstasyon köyünün ve Geyve İstasyonunun adının değiştirilmesine dair gerekçeli kararında şöyle denilmektedir:

“ Kocaeli İli Geyve İlçesi merkez bucağına bağlı İstasyon köyü adının Kurtuluş Savaşında Geyve Boğazı ve bilhassa bu köyün batısındaki Parla Tepesinde bilfiil top ve makinalı silahları kullanmak suretiyle kahramanlıklar ve yüksek dirayet ve liyakat ibraz eyleyen evvelce Ulaştırma Bakanı ve şimdi de Büyük Millet Meclisi Başkanı bulunan Ali Fuat Paşa’nın muvafakati alınmak suretiyle bu köy adının (Ali Fuat Paşa Köyü ) olarak değiştirilmesi adı geçen köy ihtiyar kurulunun başvurması üzerine bu köy ve istasyonunun Ali Fuat Paşa adı ile adlandırılmasının uygun olacağı idare kurulu ve Daimi komisyon kararlarına dayanılarak Kocaeli Valiliğinden teklif edilmiş ve bir sakınca olmadığı da Ulaştırma Bakanlığından bildirilmiştir.”

Milli Mücadele göstermiş olduğu üstün yararlıklarının sergilediği Ali Fuat Paşa Müzesi aynı zamanda ülkemizdeki ilk Kuvay-ı Milliye müzesi olma özelliğini taşımaktadır. 7 Haziran 1920 yılında İzmit’in işgali ile Kaza merkezi İzmit’ten alınarak Geyve’ye taşınmış Adapazarı, İznik, Kandıra ve Karamürsel kaza merkezleri de Geyve’ye bağlanmış olması Geyve ilçemizin de Milli Mücadeledeki önemini ayrıca vurgulamaktadır.

Bu anlamda bölgemizin ve ülkemizin tarihinde önemli bir yere sahip olan Geyve’nin tanıtılmasında büyük katkısı olan büyük şahsiyet Ali Fuat Paşa’yı vefatının yıldönümünde rahmetle, şükranla, minnetle anıyoruz.

Ali Fuat Paşa’nın Garp Cephesi Komutanlığına Atanmasına dair İcra Vekilleri Heyetinin Kararı:

1 | 6

alifuatpasa-tarihi-kayitlar- (1)